Hỏi đáp về VieTeX và LaTeX: Phần 3

Hỏi đáp về VieTeX và LaTeX: Phần 3

http://nhdien.wordpress.com/2009/06/

http://nhdien.wordpress.com/2009/06/05/h%E1%BB%8Fi-dap-v%E1%BB%81-vietex-va-latex-ph%E1%BA%A7n-3/

Dưới hình thức hỏi đáp để các bạn tiếp cận với kỹ thuật soạn thảo TeX và cách sử dụng VieTeX
Câu hỏi 1. Có những Lệnh về ngắt dòng và xuống dòng nào và ý nghĩa của nó?
Trả lời 1. Sự xuống dòng, ngắt dòng trong khi soạn thảo TeX và văn bản do TeX sắp dòng là khác nhau và có nguyên tắc riêng. Việc soạn thảo phụ thuộc vào quy tắc xuống dòng và ngắt dòng của TeX:
- Soạn thảo cách một dòng trắng hoặc nhiều dòng trắng TeX hiểu đó là xuống một dòng mới khi kết quả in ra. Kiểu xuống dòng này là bắt đầu một đoạn mới và chữ đầu tiên thường thụt đầu dòng.
- Các dòng liền nhau, kể cả ngắt dòng trong soạn thảo TeX coi là liền dòng và khi đó sắp xếp TeX cứ tính đủ số từ một dòng là ngắt thành dòng mới tự động và theo nguyên tắc mặc định của TeX. Như vậy khi soạn thảo ta có thể lợi dụng điều này để văn bản nhìn thấy rõ không ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.
- Nói chung ta soạn theo nguyên tắc trên để TeX tự sắp xếp thì văn bản đẹp khi xuống dòng. Trong VieTeX có đếm số dòng bên lề là để dễ tìm kiếm và đánh dấu khi soạn thảo, không có ý nghĩa gì khi biên dịch TeX với kết quả cuối cùng. Nếu dòng quá dài số dòng không thay đổi mà được ngắt xuống có dấu mũi tên vòng bên cạnh lề. Muốn đặt lại ngắt dòng bạn vào
Options–>word wrap
- Những lệnh điều khiển xuống dòng trong LaTeX như sau:
- Lệnh \\ ngắt dòng tại vị trí này và văn bản dồn về phía trái.
- Lệnh \\[0.2cm] lệnh duống dòng như trên, nhưng dòng sau cách thêm ra 0.2cm nữa.
- Lệnh \break lệnh xuống dòng nhưng dồn đều các chữ trên dòng đến điểm cuối trên dòng. Lệnh này dùng khi ngắt dòng bắt buộc khi dòng còn thừa mấy ký tự trắng, nếu còn nhiều khoảng trắng trên dòng thì các chữ bị xé ra trên dòng rất xấu.
- Lệnh \newline, … và một số lệnh khác như \linebreak đều ngắt dòng và dồn ký tự còn lại về bên trái.
- Trong VieTeX có chức năng
insert–>(+/-) new line \\
dùng đưa dấu \\ ngắt dòng vào và bỏ \\ ngắt dòng đi, nhưng có thể thực hiện hàng loạt dòng bôi đen một lúc. Nhất là ta chép một bài thơ mỗi câu 1 dòng, bôi đen bài thơ rồi dùng chức năng này xong ngay.

Câu hỏi 2. Khoảng cách giữa các dòng điều khiển bằng lệnh nào?
Trả lời 2. Mặc định khoảng cách giữa các dòng được tính theo phông chữ 10pt, 11pt, 12pt. Nhưng muốn làm thưa dòng hơn. Bạn dùng lệnh
\setlength{\baselineskip}{16pt}
- Đặt lệnh ở phần đầu văn bản sẽ có tác dụng toàn bài
- Đặt lênh trong bài thì có tác dụng từ khi có lệnh đến khi ta đặt lại;
- Đặt trong một nhóm {\setlength{\baselineskip}{16pt} …….} chỉ có tác dụng trong mhóm.
Bạn ứng dụng khả năng trên để cho các đoạn có khoảng cách khác nhau đều được.

Câu hỏi 3. Ngắt dòng trong biểu bảng và công thức toán như thế nào ?
Trả lời 3. Mỗi dòng của bảng hoặc dòng dóng công thức đều dùng ngắt dòng \\, nhưng để nới rộng khoảng cách giữa các dòng trong bảng hoặc công thức vẫn dùng lệnh \\[4pt].
- Chú ý các dòng kết thúc trong bảng đều phải có \\, nhưng dòng cuối cùng dóng công thức không nên dùng \\ vì sẽ tạo ra một dòng trắng sau đó như ví dụ
\begin{align*}
a&=b\\
c&=d.
\end{align*}

Câu hỏi 4. Ngắt khối công thức và bảng sang trang thì làm thế nào?
Trả lời 4. Khối công thức bao giờ cũng ở trên một trang, nếu muốn ngắt ngang sườn thì như một câu trả lời trước dùng lệnh {\allowdisplaybreaks …} ba dấu chấm là khối công thức. Còn bảng quá dài trên một trang thì phải dùng gói lệnh. Đơn giản nhất là dùng \usepackages{longtable} các bảng đổi lại tabular thành longtable là xong.

Câu hỏi 5. Các lệnh và môi trường có dấu * bên cạnh để làm gì?
Trả lời 5. – Các lệnh đánh số như \chapter\section\subsection\path… cùng với văn bản trong đối số của nó thì khi có lệnh như \chapter*{…} , \section*{…},… thì cấu trúc phông và định dạng không thay đổi, không đánh số nữa và các số theo đoạn chương không ảnh hưởng gì. Về văn bản chỉ các lệnh đánh số mới dùng *.
- Hoàn toàn tương tự nếu
\begin{equation*}
…..
\end{equation*}
công thức cũng không đánh số nữa. Dóng công thức cũng vậy
\begin{align*}
&\\
&
\end{align*}
cũng như vậy, ta nên dùng loại này để dóng công thức. Các lệnh dóng công thức toán đều có tác dụng như vậy như multline*, gather*, …
- Còn dấu * với các lệnh khoảng cách thì lệnh đó bắt buộc phải có. Vì TeX coi các khoảng cách đầu dòng và đầu khối văn bản là không tính nên nếu đặt lệnh \hspace{2cm} hoặc \vspace{3cm} thì không tác dụng gì ở đầu dòng và đầu khối. Nhiều khi ta muốn phải có khoảng cách đầu dòng và đầu khối trên trang thì đặt thêm \hspace*{2cm} hoặc \vspace*{3cm}, bắt buộc TeX cho ta khoảng cách đó, còn nếu không thì vẫn bình thường.